باسلام و آرزوی توفیق خدمت همکاران عزیز
فایل کتابهای جغرافیای دهم - جغرافیای یازدهم و جغرافیای دوازدهم چاپ 1397 جهت استفاده شماسروران گرامی و دانش آموزان عزیز حضورتان ارسال می گردد.
جغرافیای 1 - پایه دهم - چاپ 97
جغرافیای 2 - پایه یازدهم - چاپ 97
6. توزیع کلی فضائی:
این قسمت می‌تواند دربرگیرنده کلیه تجزیه و تحلیل‌های فوق باشد. به این مفهوم که شکل کلی بصورت بسیار ساده و تجریدی، با فضاهای دو بُعدی یا سه بُعدی نشان داده می‌شود. برای این کار عواملی چون محدوده شهر و الگوی کلی مناطقی که توسط گونه‌های اصلی عناصر و تراکم اشغال شده بکار گرفته می‌شود. شهری ممکن است دارای یک نقطه متراکم مرکزی باشد، شهر دیگر حلقه‌ای از ساختمانهای کارخانجات را داشته باشد و یکی دیگر شبکه‌ای شطرنجی از جریان ترافیک باشد. معیار آخر در حقیقت برای تکمیل معیارهای قبل استفاده می‌شود تا به این وسیله امکان توصیف کل الگو فراهم گردد. در این روش تنها عناصر اصلی تشکیل دهنده شکل شهر مورد بررسی قرار می‌گیرد تا امکان برداشت و تحلیل شکل شهر میسر گردد.
تعریف و انواع شکل شهر:
کار اصلی طراحی شهری، تعیین شکل مطلوب برای شهر است. گرچه طراحی شهری به غیر از مقیاس شهر و مناطق شهری در دو مقیاس طراحی پروژه و طراحی شبکه نیز کاربرد دارد، لیکن مباحث نظری مربوط به شکل شهر عمدتاً در مقیاس کل شهر مطرح شده است. مواد خامی که طراح شهر از آنها به منظور شکل دادن به شهر استفاده می‌کند عبارتند از: فضا به مفهوم فضاهای عمومی شهر نظیر خیابانها، میدانها، پارک‌ها و مکان، مقیاس، شکل و ارتباط بین آنها. واژگان فضا در ادبیات طراحی شهری نسبتاً غنی است. محور دید، حیاط، فضای تنگ، فضای پرپیچ و خم، دالان، مسیر، رؤیه، سقف، فضای باز طبیعی، پارک، کاسه، تاج، دره و از این قبیل نمونه‌هایی از این واژگانند. فعالیت‌های مرئی که می‌توانند در جذابیت و عملکرد بهتر فعالیتها و فضاها مؤثر باشند. توالی: فضای شهر متشکل از شبکه‌ای از فضاها است با دیدهای متوالی. یک دید واحد آنقدر اهمیت ندارد تا مجموعه‌ای مرتبط از دیدها. بیرون آمدن از یک فضای تنگ و باریک و وارد شدن به یک فضای گشاد تأثیر عمده‌ای بر تجربه کننده می‌گذارد. یکی از کارهای اساسی طراحی شهری اینست که فضاهای شهری را به عنوان فضاهایی مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد که شخص در آنها به حرکت می‌پردازد. ارتباطات: هر فضا معانی خاصی را به استفاده کنندگان آن منتقل می‌کند. خواه این کار از طریق نمادهای صریح صورت گیرد و یا بر اساس معلومات مشاهده گر از معانی اشکال و حرکات مشهود. این معانی بصور گوناگون در فضا پخش شده‌اند. سطوح: رویه‌ی دیوارها، سقف‌ها و کف‌ها از مشخصات بارز و کاملاً مرئی هر فضای شهری است با عملکردها و معانی نمادی گوناگون. عناصر طبیعی (نظیر سنگ، خاک و آب): اینها بستر اصلی زیستگاهها را تشکیل می‌دهند و بصور و معانی مختلف می‌توانند در شکل دهی شهر نقش داشته باشند. گیاهان: گیاهان نیز یکی از اجزاء اصلی تشکیل دهنده و شکل دهنده محیط‌اند که بیش از هر عامل دیگری از جذابیت برخوردارند. جزئیات: در یک فضای ساخته شده، بسته به مقیاس، بسیاری از جزئیات ممکن است مد نظر قرار گیرد نظیر: نرده، نیمکت، علائم، تیر، سطل آشغال، شیر آتش نشانی، سیم کشی، چراغ، صندوق پست، پله، جدول، اطاقک تلفن و امثال آن. طراح شهری با توجه به عملکرد و نقش هر یک به مکان یابی و پیدا کردن شکل مناسب برای آنها می‌پردازد. این اجزاء، معمولاً ابزار کار طراحی شهری در پائین‌ترین مقیاس است.
معماری روستا
روستای سرآقا سید نمونه ای از معماری پلکانی در منطقه ی زاگرس مرکزی است و به دلیل شباهت آن به ماسوله ی گیلان لقب ماسوله ی زاگرس را به آن داده اند.
مصالح خانه های گِلین این روستا، خشت خام و چوب است و به صورت فشرده و پلکانی با اتاق های کوچک و تو در تو شکل گرفته اند. دیوارهای پهن و درب های کوچک از جنس تنه ی درختان و نبود پنجره از ویژگی های خانه های این روستا است. خانه ها دارای دو بخش مجزا برای سکونت اهالیِ خانه و نگهداری دام و طیور و انبار هستند. در قسمت مسکونی خانه نیز دو بخش وجود دارد: اتاقی به نام لامردان که اتراقگاه مهمان و مردان خانواده و دیگری اتاقی برای سکونت اعضای خانواده است.
در این روستا هم مانند آنچه که در سایر #روستاهای پلکانی دیده می شود، پشت بام منزل پایینی به منزله ی حیاط خانه ی بالایی و محل گذر ساکنان روستا می باشد. با معماری پلکانی در مصالح و زمین صرفه جویی می شود و اتصال زنجیره وار خانه ها باعث ایجاد پیوستگی خاصی در میان خانه های روستا و تمایز آن با سایر اجتماعات بختیاری شده است.
متاسفانه در سال ۱۳۹۱، ۲۵ خانه از این روستا در آتش سوخت.
دیدنی های سرآقا سید
در سفر به این روستا به زیارت امام زاده سر آقا سید (سید آقا عیسی) بروید و از صفا و سادگی آن لذت ببرید.
روستای سرآقا سید
بعد از گذر از روستای شیخ علیخان در شمال غربی مرکز کوهرنگ و طی کردن جاده ی خاکی و پیچ در پیچ کوهستانی که خیلی هم هموار نیست به یکی از دورترین نقاط شهرستان کوهرنگ در دامنه ی قله هفت تنانِ رشته کوه زاگرس می رسیم. این منطقه از شمال به کوه کنگله و از جنوب به کوه وند و خیمه محدود است. در این زمان است که روستای سرآقا سید با آن بافت سنتی و معماری پلکانی در میان کوهستان خودنمایی می کند.
روستای سرآقا سید روستایی در ۱۳۴ کیلومتری شهرکرد و در ارتفاع ۲۵۰۰ متری از سطح دریا است که به سبب پلکانی بودن معماری اش به آن ماسوله ی زاگرس نیز می گویند. این مکان، اتراقگاه ییلاقی عشایرِ منطقه در بهار و تابستان است و اهالی آن در سایه ی رحمت امامزاده سید آقا عیسی زندگی سرشار از برکتشان را ادامه می دهند.
هنوز تاریخ دقیقی از قدمت این روستا در دست نیست اما شجره ی امامزاده قدمتی برابر ۶۰۰ سال را نشان می دهد.
کوه کنگله از شمال، کوه نرمه از شمال شرق و کوه وند و خیمه از جنوب، روستا را در بر گرفته اند. منطقه ارچنه در غرب روستا آب آشامیدنی روستا را تامین می کند.
این روستا فقط از نعمت برق برخوردار است و خبری از امکاناتی مثل درمانگاه و جاده و ... در آن نیست. دانش آموزان این روستا فقط تا مقطع راهنمایی به تحصیل مشغول هستند و برای تحصیل در مقطع دبیرستان به شهر می روند و در ۶ ماه از سال پدر و مادر را نمی بینند.
طبقه بندی روستاها در ایران
روستاهای ایران شاید به دلیل متنوع بودن در تیپ، معیشت، زبان،فرهنگ وقومیت از معدود کشورهای جهان باشد یا به عبارت دیگر شاید بتوان گفت پیدا کردن روستاهایی در ایران که از هر لحاظ مشابه هم باشند بسیار بعید ومشکل است، زیرا که تنوع در توپو گرافی، اقلیم، معیشت، اوضاع اجتماعی، اقتصادی
مذهب، قومیت، مالکیت،منابع اب،نوع خاک وجنس زمین در جای جای مملکت به چشم می خورد. از انجا که روستاها در رابطه با این عوامل ودهها عامل دیگر شکل گرفته وبوجود امده اند هر یک خمیر مایه ای از عوامل مختلف را دارا شده که موجب تنوع روستاها گردیده است.
1-گروهبندی روستاها بر اساس شکل استقرار وتیپ انها
اصولا در تیپ شناسی روستایی سه تیپ مشخص تحت عنوان روستاهای متمرکز ویا گرد امده،روستاهای پراکنده وروستاهای بینابین می توان معرفی کرد.
الف)روستاهای متمرکز ویا گرد امده:
در این تیپ روستاها،مساکن روستایی به یکدیگر چسبیده وچشم اندازی متمرکز وعموما بدون فضای خالی در محدوده دارد،مزارع که محل تولید روستائیان محسوب می شود از خانه ها جدا وگاهی در فاصله نسبتا دوری قرار دارند.
عوامل مختلفی در شکل گیری این تیپ از روستاها دخالت دارند که عمده ترین انها عبارتند از:ضرورت امر دفاع وامنیت،وجود منبع اب دائمی مثل چاه،چشمه وقنات،قومیت،توپوگرافی زمین وشیوه های بهره برداری است.
روستاهای متمرکز در اکثر نقاط ایران وجود دارد. به عبارت دیگر تیپ غالب روستا ها در ایران روستاهای متمرکز ویا گرد امده است. این شکل استقرار در مناطق غربی، مرکزی وشمال وشمال شرقی ومشرق وجنوب ایران به تعداد زیاد به چشم می خورد. در مناطق خشک ونیمه خشک کشور شاید یکی از علل عمده تشکیل روستاهای متمرکز وجود منابع اب باشد.
قومیت وشیوه های بهره برداری نیز در پیدایش روستاهای متمرکز در ایران موثر بوده اند چون جامعه روستایی به علت شرایط خاص جغرافیایی و اجتماعی همگرا می باشد.
ب)روستاهای پراکنده
درشناخت این تیپ، شکل ووسعت مزارع دخالت دارند. زیرا مزارع گسترده سطوح وسیعی از اراضی را در بر می گیرند وبه علت وجود پاره ای مشکلات که در مورد روستاهای گردامده بیان گردید در این روستاها وجود ندارد وروستائیان ترجیح می دهند خانه های خود را در میان کشتزارهای خود بسازند. چون حدود مزارع مشخص ومالکیت مزارع نیز محرز است در نتیجه در داخل هر مزرعه یک خانه بنا می گردد وروستاها ی پراکنده بوجود می اید.ضریب تفرق روستاهای پراکنده در رابطه با وسعت اراضی انجام می گردد.قلمرو عمده روستاهای پراکنده مناطق شمالی کشور بخصوص در منطقه گیلان وحواشی شکل غالب وکامل ان مشاهده می گردد.
ج)روستاهای بینابین
روزها نو نشده کهنه تر از دیروز است
گر کُند یوسف زهرا نظری ، نوروز است
لحظه ها در تپش تاب وتب آمدنش
آسمان چشم به راه قدمش هر روز است
اللهم عجل لولیک الفرج
