گل فشان چیست؟
آیا می‌دانید گل‌فشان چیست؟
گِل‌فِشان پدیده‌ای طبیعی است که طی آن گل و لای از زیر زمین به شکل چشمه‌وار به سطح زمین می‌رسد و شکل ماهوری به خود میگیرد.
گل‌فشان یکی از عوارض زمین ریخت‌شناسی و زمین‌شناسی است که از یک یا چند دهانه آتشفشانی تشکیل شده و به طور مداوم گل سردی از آن به خارج پرتاب و روان شده و با انباشته شدن روی هم، کم‌کم مخروط‌های کوچک و بزرگی را تشکیل می‌دهد. برخی معتقدند گل‌فشان پدیده‌ای مرتبط با فعالیت‌های آتشفشانی است، اما اغلب دانشمندان معتقدند این پدیده خاستگاه غیر آتشفشانی دارد.
دو عامل پیدایش گل‌فشان‌ها به شرح زیر است:
فشارهای زمین‌ساختی باعث پیدایش گل‌فشان‌ها شده‌اند. این گل‌فشان‌ها دارای روانه‌های گلی سرد هستند.
گل‌فشان‌ها از عوارض مرتبط به پیامدهای آتشفشان‌ها است که این نوع گل‌فشان‌ها دارای روانه‌های گلی داغ هستند.
منشأ تشکیل گل‌فشان‌ها در سواحل شمالی دریای عمان، فشار حاصل از حرکت صفحه
اقیانوسی دریای عمان و در منطقه شمال ایران - گلستان نیز مربوط به زیرصفحه
قاره‌ای ایران است .
اهمیت گل‌فشان‌ها
وجود این پدیده ریخت‌شناختی در هر منطقه نشانه فعالیت زمین‌ساختی آن منطقه بوده است؛ بنابراین احتمال زلزله خفیف و گسل خوردگی وجود دارد و این امر باید در احداث سازه‌های ثابت و سکونت‌گاه‌ها در نظر گرفته شود.
ترکیبات بعضی گل‌فشان‌ها تا حدی مشخص‌کننده وضعیت درونی زمین از لحاظ وجود منابع آب و نفت و سایر مشتقات هیدروکربنی است.
گل‌فشان‌های ایران اکثراً در جلگه ساحلی دریای عمان در جنوب استان سیستان و بلوچستان و استان هرمزگان و نمونه‌هایی هم در شمال استان گلستان در شهرستان آق‌قلا واقع شده‌اند. تعدادی از آن‌ها فعال‌اند و فعالیت آن‌ها در فصول مختلف سال با تغییراتی همراه است، به طوری که گاهی یک گل‌فشان فعال، ممکن است غیر فعال شود و بالعکس.
