گروه آموزشی جغرافیای استان چهارمحال و بختیاری

گروه آموزشی جغرافیا

سرگروه آموزشی جغرافیای استان

خانم مهناز دانش 09131853245

۲۳دی

 



رود کارون پرآب‌ترین و بزرگ‌ترین رودخانه ایران است.
این رود با طول ۹۵۰ کیلومتر طولانی‌ترین رودی ا‌ست که تنها در داخل ایران قرار دارد و در عین حال تنها رودخانه ایرانی است که به آبهای بین‌المللی و اقیانوس‌های جهان ارتباط دارد.
کارون تنها رود ایران است که بخشی از آن قابل کشتیرانی است و آب آشامیدنی ‌شهر اهواز از رودخانه کارون تامین می‌شود.
کارون از یک طرف در خرمشهر از طریق مصب خود به اروند رود که رودخانه‌های دجله و فرات از کشور عراق نیز به آن می‌ریزند وصل می‌شود و از طرف دیگر به خلیج فارس و اقیانوس هند مرتبط می‌شود.
ایران از طریق اروند رود و کارون می‌تواند کالاهای تجارتی را از طریق کشتی و به وسیله حمل و نقل دریایی که ارزانترین وسیله حمل و نقل کالاست تا شهرستان اهواز و حتی شهرستان شوشتر برساند و در عین حال کالاهای ایرانی را به جهت صادرات از این شهرستان‌ها تا بنادر بین‌المللی خرمشهر و آبادان و بندر امام (ره) منتقل کند.
رودخانه کارون رودخانه‌ای است که از نظر ارتفاع سطح آب و عرض و طول و از نظر جریان و گذر آب و عرض و طول مناسب آبخور جهت عبور کشتی‌های کوچک به نام لبخ یا مرکب در حد و اندازه رودخانه‌های دجله و فرات و برای عبور این قبیل کشتی‌های کوچک کاملا مناسب است.
این رودخانه در زمان قاجار به شدت مورد توجه انگلیس قرار گرفت و آنها که قبلا در رودخانه دجله و فرات سرویس کشتیرانی دایر کرده بودند این سرویس حمل و نقل دریایی را از دجله و فرات از طریق رودخانه کارون تا شهرستان اهواز و حتی تا شهرستان شوشتر نیز برقرار کردند.
آن قسمت از رودخانه کارون که بین بند قیر تا خرمشهر واقع شده و شامل مجموعه آب رودخانه‌های کارون و دزاست که کارون بزرگ خوانده می‌شود و کشتیرانی فقط تقریبا در همین محدوده از کارون امکان پذیر است. طول این مسیر حدود 190 کیلومتر است.
در حاشیه این رود تمدن‌های بزرگی از ایران شکل گرفته‌است. سرچشمه شاخه‌های اصلی کارون (ارمند و بازفت)، زردکوه بختیاری در استان چهار محال و بختیاری است ولی شاخه‌های فرعی آن از کوه‌های مختلف سرچشمه می‌گیرند مانند خرسان از دنا در استان کهگیلویه و بویراحمد و دز از ارتفاعات لرستان.
این رود، پس از عبور از مناطق کوهستانی و پر پیچ و خم، در منطقه‌ای به نام گتوند وارد دشت خوزستان می‌شود.
رود کارون در شمال شوشتر به دو شاخه تقسیم می‌شود که در جنوب شوشتر به یکدیگر متصل می‌شوند. مهم‌ترین شاخهٔ فرعی کارون، رود دز است که در شمال اهواز به کارون ملحق می‌شود.
رود کارون در مرز ایران و عراق، به اروندرود پیوسته و روانه خلیج فارس می‌شود..

گروه جغرافیا استان چهارمحال و بختیاری
۲۳دی


مدیریت منابع آب در ایران و جهان
    آب سر منشاء تولید تلاش و تمدن است .خداوند در قرآن کریم به عنوان والاترین و تنهاترین خالق هستی  حیات هر چیزی را به آب وابسته دانسته است.و تداوم  حیات را در گرو وجود آب دانسته است.
اهمیت آب و آبیاری در کشاورزی بر کسی پوشیده نیست.مخصوصا در کشاورزی ایران.آب سر منشاء تولید تلاش و تمدن است.در صنعت کشاورزی بهداشت و ... تمامی فعالیت های بشری .
  اگر تمام مشکلات و مسائل مربوط به تولید کشاورزی را در در یک کفه ترازو و و مشکلات و مسائل مربوط به آب را در طرف دیگر قرار دهیم مشکلات مربوط به آب سنگین تر خواهد بود .
   کشور ایران در بخش نیمه خشک کره زمین قرار دارد پس خارج از ذهن نیست که آب از قدیم الایام ارزش بسیار والایی نسبت به دیگر مناطق داشته است.در گذشته با وجود مشکلات فراوان و نبود امکانات فنی برای دسترسی به آب های زیرزمینی دست حفر چاه و ایجاد قنات و.. زدند.
   بر خلاف نفت و کالاهای دیگر آب را نمی توان در حجم زیاداز جایی به جای دیگر انتقال داد و لذا مصرف آن فقط به منابع محلی محدود است.پس باید بپذیریم که اکثر مناطق کشور با کم آبی مواجه است. به طوری که در بعضی از مناطق امنیت و سلامت اقتصادی را به مخاطره  خواهد افکند.
   از جمله اینکه تغییرات اقلیم و اثر گازهای گلخانه ای الگوی بارندگی را تغییر داده است و در آینده نیز این مسئله جدی تر خواهد بود.





   تدوین صحیح مصرف بهینه
    آب مانند نفت از منابع ملی است و به نقطه خاصی تعلق ندارد این بدان معناست که پس از تامین نیازهای شرب و بهداشتی که بدون توجه به مسائل اقتصادی آن اجتناب ناپذیر است .
گروه جغرافیا استان چهارمحال و بختیاری
۲۳دی

آب های ایران
رودهای ایران را از نظر مقدار آب آن­ها می‌توان به دو دسته تقسیم کرد :

یکی رودهای دائمی که پیوسته و به طور دائم در بستر آن­ها آب جریان دارد و دارای آبگیر مشخص هستند،
و دیگری رودهای موقت یا فصلی که فقط درفصول پرباران آب دارند و در دیگر فصول، کم‌آب و بلکه خشک‌اند.
رودهای ایران از حیث آبریزها به سه حوضه­ی عمده تقسیم می‌شوند
آب­های ایران
رودهای ایران را از نظر مقدار آب آن­ها می‌توان به دو دسته تقسیم کرد :
یکی رودهای دائمی که پیوسته و به طور دائم در بستر آن­ها آب جریان دارد و دارای آبگیر مشخص هستند،
و دیگری رودهای موقت یا فصلی که فقط درفصول پرباران آب دارند و در دیگر فصول، کم‌آب و بلکه خشک‌اند.
رودهای ایران از حیث آبریزها به سه حوضه­ی عمده تقسیم می‌شوند :
حوضه­ی آبریز دریای مازندران -حوضه­ی آبریز خلیج فارس و دریای عمان -حوضه آبریز داخلی
حوضه آبریز دریای مازندران : دریای مازندران سطح مبنای رودخانه‌هایی است که آب­های ارتفاعات البرز، کوه­های خراسان، کوه­های کردستان و بخشی از فلات آذربایجان را از حوضه‌ای به مساحت تقریبی 206750کیلومترمربع کشیده و به حوضه­ی جنوبی این دریا می‌رساند.
مهم­ترین رودخانه‌های این حوضه از مغرب به مشرق عبارتند از : ارس، سفیدرود، چالوس، هراز، گرگان و اترک.
حوضه­ی آبریز خلیج فارس و دریای عمان : این حوضه وسیع‌ترین حوضه­ی آبریز ایران و از کردستان غربی تا بلوچستان شرقی شامل مجموع ناهمواری­های ابرسن و ارتفاعات جنوبی جازموریان است.
الوند و زردکوه دو منبع بزرگ تأمین آب رودخانه‌های عظیم این حوضه به شمار می‌آیند و غالب رودخانه‌هایی که در پیچ و خم دره‌های ابرسن غلتیده و آب­های کف‌آلود را از دره‌ای به دره دیگر منتقل ساخته، سپس در جلگه­ی خوزستان گسترش می‌یابند، از این منابع سرشار سرچشمه می‌گیرند. مهم­ترین رودخانه‌های این حوضه از مغرب به مشرق عبارتند از : گاماساب، کارون، جراحی، شور و میناب.
حوضه‌های آبریز داخلی : بین رشته کوه­های ابرسن و رشته کوه­های مرکزی، همچنین میان کوه­های مرکزی و رشته کوه­های شرقی، حوضه‌های پست داخلی قرار گرفته‌اند که همگی ظاهری کاسه مانند (ناودیس) دارند. صفت مشترک رودخانه‌های تابع این حوضه‌های نامنظم و قلیل، یک دوره­ی کوتاه طغیان و کاهش سریع مقدار آب است و هرقدر به طرف مشرق نزدیک شویم، بستر رودخانه‌ها در فصول گرما خشک شده و وسعت سطوح مبنا که معمولا گودال­های کوچک و پراکنده هستند، محدودتر می‌شود. حوضه‌های آبریز داخلی با توجه به موقعیت جغرافیایی، تفاوت آب و هوا و اختلاف ارتفاع سطح پایه­ی شبکه­ی آب­ها به شرح زیرند :
حوضه­ی آبریز غربی حوضه‌های آبریز مرکزی
حوضه‌های آبریز شرقی
حوضه آبریز غربی (دریاچه­ی اورمیه) : دریاچه­ی اورمیه در ارتفاع 1225 متر از سطح دریا واقع شده و وسعت آن به 6 هزار کیلومتر مربع بالغ می‌شود. این گودال حوضه­ی وسیعی را تشکیل می‌دهد که رود ارس و ارتفاعات سهند و سبلان حد شمالی و شرقی،‌ دره سفیدرود و کوه­های کردستان حد جنوب شرقی و جنوبی، و کوه­های مرزی حد غربی آن را تشکیل می‌دهند. آب دریاچه بسیار شور و تلخ و املاح آن در حدود 23درسد است،‌ به علت زیادی املاح، به جز موجودات ذره‌بینی محدودی، هیچ نوع ماهی و جانوری در آن زندگی نمی‌کند. در وسط دریاچه حدود 56 جزیره کوچک و بزرگ وجود دارد که از همه معروفتر جزیره اسلامی (شاهی) است که قسمت شرقی آن در موقع پس‌روی آب به شبه جزیره تبدیل می‌شود.
چشمه‌های آب معدنی شامل آب­های گوگردی و گازدار و قلیایی و نمکی و غیره در ارتفاعات دریاچه وجود دارد که از نظر بهداشتی و درمانی مفیدند. در فصل تابستان، مردم برای استفاده از این چشمه‌ها و نیز گل و لای و لجن­های اطراف دریاچه به بنادر آن روی می‌آورند. مهم­ترین رودهای این حوضه عبارتند از : تلخه رود، زرینه رود، سیمینه رود.

حوضه‌های آبریز مرکزی : در فاصله­ی کوه­های بینالود و آلاداغ درخراسان، دامنه­ی جنوبی البرز در شمال، پیشکوه­های داخلی ابرسن در مغرب و جنوب و دامنه‌های غربی کوه­های کرمان و طبس، حوضه‌های آبریز پهناور مرکزی ایران را تشکیل می‌دهند که مساحت آن بیش از 455 هزار کیلومتر مربع است. این حوضه‌ها عبارتند از :
حوضه­ی آبریز دریاچه­ی قم (دریاچه نمک)
حوضه­ی آبریز باتلاق گاوخونی
حوضه­ی آبریز دریاچه‌های نیریز، مهارلو، پریشان
حوضه‌های آبریز شرقی : در مشرق ایران در حد فاصل بین فلات ایران و افغانستان منطقه­ی پستی قرار دارد که از شمال به جنوب از مجموعه‌ای از عوارض مرکب از دره‌ها و دشت‌ها، گودال­ها و باتلاق­ها تشکیل یافته و منطقه‌ای طبیعی در حد فاصل این دو فالت ایجاد کرده است.
هریرود که در سرحد ایران «تجن» نامیده می‌شود، پس از خروج از افغانستان دره­ی خود را در همین سرزمین پست رو به شمال حفر کرده و بخشی از بستر آن مرز ایران با افغانستان است. رود هیرمند نیز که قسمت اعظم آب­های افغانستان را به سوی جنوب می‌کشد، در بستر سفلی به قسمت جنوبی این اراضی پست پیوسته و سطح اساس خود را در گودال­های وسیع آن به دست می‌آورد. بزرگ­ترین حوضه‌های آبریز این منطقه که مهم­ترین حوضه‌های شرقی ایران نیزمحسوب می‌شود، دریاچه­ی هامون و باتلاق جازموریان است.
آب­های زیرزمینی
متوسط بارندگی در ایران 250 تا 300 میلی‌متر است و مردم ایران از روزگاران گذشته، کمبود آب را با توسعه­ی فعالیت­های صحیح و دامنه‌دار آبیاری و آبیابی حل کرده‌اند، از جمله­ی این فعالیت­ها استفاده از آب­های زیرزمینی است. بنابراین شاید بتوان چنین نتیجه گرفت که پایه‌های تمدن ایران باستان تا حد بسیاری بر اصول آبیاری مصنوعی استوار بوده و خدماتی که ایرانیان طی تاریخ خود در این زمینه انجام داده‌اند، در نوع خود بی‌نظیر و از لحاظ فنی قابل تحسین و شگفت‌انگیز است. شیوه‌های استفاده از منابع آب­های زیرزمینی متفاوت است. آب­های زیرزمینی ممکن است خود به طور طبیعی از زمین خارج شود و جریان یابد (مثل چشمه‌ها) یا در اثر کندن و حفر قسمتی از زمین آن را خارج کنند و مورد استفاده قرار دهند (مثل چاه و قنات). بنابراین خروج آب­های زیرزمینی به سه وسیله­ی چشمه، چاه و قنات امکان‌پذیر است.


گروه جغرافیا استان چهارمحال و بختیاری
۰۸دی
گروه جغرافیا استان چهارمحال و بختیاری
۰۶دی
گروه جغرافیا استان چهارمحال و بختیاری
۰۶دی
گروه جغرافیا استان چهارمحال و بختیاری
۰۶دی
گروه جغرافیا استان چهارمحال و بختیاری
۰۶دی
گروه جغرافیا استان چهارمحال و بختیاری
۰۶دی
گروه جغرافیا استان چهارمحال و بختیاری
۰۶دی
 

حاشیه رودخانه کارون:
بیشتر مساحت استان چهار محال و بختیاری را سر چشمه های کارون تشکیل می دهند که از اتصال سر شاخه های فرعی و اصلی مانند آبهای کوهرنگ-بازفت-کیار-ونک و رود خانه های مار بره -خرسان-آقبلاق-سولگان وسمیرم به وجود آمده و از مرکز تا جنوب و غرب منطقه را در بر میگیرد.
حاشیه رودخانه زاینده رود:
تمامی مسیر حاشیه زاینده رود از سامان تا قراقوش (نزدیک سد زاینده رود) دارای مناظر زیبا و چشم نواز است.

این مسیر بدلیل وجود مجموعه های تفریحی در محل پل زمان خان شرایط اقلیمی مناسب و دسترسی نزدیک به مرکز استان و شهرهای استان اصفهان همیشه مورد توجه گردشگران بوده است در انتهای این مسیر سد و دریاچه زاینده رود و جود دارد که به نوبه خود زیباست در این مسیر زاینده رود هنوز از مناطق صنعتی عبور نکرده و رنگ آبی و تمیز آب همراه با هوای مطبوع و باغات سرسبز اطراف آن بسیار دلپذیر است.
پیست اسکی چلگرد:
گروه جغرافیا استان چهارمحال و بختیاری